03 sen
Hindistanın Mətbəx Mədəniyyəti
Hindistan mətbəxi, dünya miqyasında zəngin dadı, aromatik ədviyyatları və müxtəlifliyi ilə tanınan bir mətbəxdir. Hər regionun özünəməxsus yemək tərzi və ənənələri var. Hindistan mətbəxində hər yemək növü xüsusi ədviyyatlarla zənginləşdirilmişdir, bu da onun dadını unikal edir.
Hindistan Mətbəxinin Xüsusiyyətləri
1. **Ədviyyatların Rolu**:
- Hindistan mətbəxi ədviyyatların geniş istifadəsi ilə məşhurdur. Zerdeçal, zəncəfil, sarıkök, kimyon, qarışıqlı dənəciklər (garam masala), kişniş və qara bibər kimi ədviyyatlar yeməklərə unikal dad və rəng verir. Həmçinin, kərə yağı (ghee), sarımsaq və soğan yeməklərin əsasını təşkil edir.
2. **Regionlara görə Müxtəliflik**:
- **Şimali Hindistan Mətbəxi**: Naan, paratha və roti kimi buğda çörəkləri, həmçinin karri yeməkləri, məhşur dal və toyuq tikka kimi yeməklərlə məşhurdur. Yağlı və zəngin souslar istifadə olunur və ət daha çox tərkib hissəsi olaraq istifadə edilir.
- **Cənubi Hindistan Mətbəxi**: Pirinç əsas qida məhsuludur və dosa, idli, sambhar və rasam kimi yeməklər çox populyardır. Burada ədviyyatların təsiri güclüdür və qidalar daha çox vegetarian olaraq hazırlanır.
- **Şərqi Hindistan Mətbəxi**: Balıq və dəniz məhsulları geniş şəkildə istifadə olunur. Xüsusilə, Benqal mətbəxi (West Bengal və Orissa regionları) xardal yağı və balıq kari ilə tanınır.
- **Qərbi Hindistan Mətbəxi**: Rajasthan və Gujarat mətbəxi, daha çox ədviyyatlı və quru yeməkləri ilə tanınır. Burada vegetarian yeməklər üstünlük təşkil edir, xüsusilə də dadlı farsan yeməkləri.
3. **Vegetarian və Ət Yeməkləri**:
- Hindistan mətbəxində həm vegetarian, həm də ət yeməkləri geniş yayılmışdır. Vegetarianlar üçün paneer (evdə hazırlanan pendir), dal (mərcimək yeməyi), və müxtəlif tərəvəz karri yeməkləri mövcuddur. Ət yeməkləri arasında toyuq, qoyun əti və dana əti ilə hazırlanan kari və tandoori yeməklər çox məşhurdur.
4. **Çörək və Pirinç Məhsulları**:
- Hindistan mətbəxində çörək və pirinç yeməkləri əsas tərkib hissəsidir. Çörək növlərinə naan, roti, chapati, və paratha daxildir. Pirinç əsaslı yeməklərə isə biryani, pilaf və müxtəlif növ pirinç plovları daxildir.
Məşhur Hindistan Yeməkləri
1. **Butter Chicken (Makhan Murgh)**: Bu, Şimali Hindistanın ən məşhur yeməklərindən biridir. Toyuq ədviyyatlarla bişirilir və pomidor sousu və kərə yağı (ghee) ilə hazırlanır. Yemək nan və ya basmati pirinci ilə təqdim edilir.
2. **Biryani**: Zəngin ədviyyatlarla bişirilmiş ət və ya tərəvəzlərlə qarışıq bir pirinç yeməyidir. Biryani Hindistanın müxtəlif bölgələrində fərqli tərzdə hazırlanır, məsələn, Hyderabadi, Lucknowi və ya Kolkata tərzi.
3. **Samosa**: Üçbucaq şəklində, qızardılmış xəmir ilə hazırlanan, içində kartof, noxud, ədviyyatlı ət və ya tərəvəzlərlə doldurulmuş qəlyanaltıdır. Samosa çay saatları üçün idealdır və tez-tez yaşıl çutni (nanə sousu) ilə təqdim olunur.
4. **Palak Paneer**: Şpinat püresi və paneer (Hindistan pendiri) ilə hazırlanan bir vegetarian yeməkdir. Dadı zəngin və qaymaqlıdır, həmçinin naan və ya roti ilə təqdim olunur.
5. **Chole Bhature**: Ətirlənmiş noxud karisi (chole) və qızardılmış böyük çörək (bhature) ilə təqdim olunan bir yeməkdir. Şimali Hindistanda xüsusilə populyardır və tez-tez səhər yeməyi və ya nahar kimi verilir.
6. **Dosa**: Cənubi Hindistanın ən məşhur yeməklərindən biridir. Fermentləşdirilmiş düyü və mərcimək xəmiri ilə hazırlanan nazik, xırtıldayan krepdir. Dosa adətən sambhar (ədviyyatlı mərcimək şorbası) və hindistancevizi çutni ilə təqdim edilir.
7. **Rogan Josh**: Əsasən Kaşmir bölgəsinə aid olan bu yemək, qoyun ətinin yoğurt, sarımsaq, soğan və qırmızı çili ilə hazırlanmış zəngin sousda bişirilməsi ilə tanınır. Çox ətirli və zəngin dadı ilə fərqlənir.
8. **Gulab Jamun**: Şirin yeməklərdən biridir. Süd qatıqları ilə hazırlanan kiçik toplar şərbətdə qaynayanadək qızardılır və ətirli şərbətlə isladılır.
Hindistan Mətbəxinin Şirinləri
- **Jalebi**: Şəkər şərbətinə batırılmış xırtıldayan və nazik spirallər halında qızardılmış xəmir şirniyyatıdır.
- **Rasgulla**: Benqal mətbəxinin məşhur süd şirniyyatıdır. Kiçik və yumşaq pendir topları şəkər şərbətində saxlanılır.
- **Ladoo**: Əsasən irmik və ya noxud unu ilə hazırlanan, müxtəlif növ şirniyyat toplarıdır.
Hindistan mətbəxi zəngin və müxtəlifdir, hər bir yeməyin özünəməxsus dadı və hazırlama üsulu var. Mətbəxin müxtəlifliyi regionlar arasında fərqli yemək mədəniyyətləri ilə bağlıdır və hər bir regionun yemək tərzi onun coğrafi xüsusiyyətləri və ənənələri ilə əlaqəlidir. Bu mətbəxin dadlarını öyrənmək, yeni təcrübələr yaşamaq və fərqli dadları kəşf etmək üçün əla bir yoldur!
126
