Arximed qədim Yunan riyaziyyatçısı, fiziki, mühəndisi, astronomu və ixtiraçısı olub. O, eramızdan əvvəl 287-212-ci illər arasında Sirakuzada, Siciliyada yaşamışdır. Arximedin həyatına və işinə dair bəzi maraqlı məlumatlar:

1. Arximed Qanunu (Arximedin Prinsipi)

Arximed ən çox onunla tanınır ki, o, mayelərin daxilində cisimlərin üzmə prinsipini kəşf etmişdir. Bu qanuna görə, hər hansı bir cism maye ilə dolu bir qaba batırıldıqda, o cism yerdəyişdirdiyi mayenin ağırlığı qədər bir qaldırıcı qüvvə ilə yuxarıya itələnir. Bu prinsip bir çox tətbiqlərdə, o cümlədən gəmiqayırmada və hidravlik mühəndislikdə istifadə edilir.

2. "Eureka!" Anı

Arximedin qanununu kəşf etməyi ilə bağlı bir əfsanə vardır ki, o, Sirakuzanın kralı tərəfindən tapşırıq almışdı ki, onun tacının saf qızıldan olub-olmadığını yoxlasın. Arximed hamamda çimərkən suyun səviyyəsinin qalxdığını gördü və bunun ağırlıq və həcm arasında əlaqəni göstərdiyini başa düşdü. O, bu kəşfdən həyəcanlanaraq hamamdan çıxdı və "Eureka!" (yəni "Tapdım!") qışqıraraq küçələrdə qaçdı.

3. Arximed Spiralı

Arximed həmçinin Arximed spiralı adlanan riyazi bir formulu tərtib etmişdir. Bu spiral, radiusu bucaqla düz nisbətdə artan bir nöqtənin çevrəsi üzrə irəliləməsi ilə yaranır. Bu spiral formu, o dövrdə həm hərbi, həm də astronomik tətbiqlərdə istifadə edilirdi.

4. Arximedin Cihazları

O, həmçinin bir sıra mühəndislik cihazlarını da kəşf etmişdir, o cümlədən "Arximed vinti" adlanan cihazı. Bu cihaz, suyu bir səviyyədən başqa bir səviyyəyə qaldırmaq üçün istifadə olunurdu və bu gün də bəzi tətbiqlərdə istifadə olunur.

5. Arximed və Roma Ordu Qüvvələri

Sirakuzanın mühasirəsi zamanı (eramızdan əvvəl 214-212) Arximed şəhəri müdafiə etmək üçün bir çox müdafiə mexanizmlərini yaratdı. O, romalılara qarşı güzgülərdən istifadə edərək, günəş şüalarını düşmən gəmilərinə fokuslayaraq onları yandırmaq üçün istifadə etdiyi iddia edilir. Lakin bu hadisənin həqiqiliyini təsdiqləmək çətindir və bəzi tarixçilər bunu əfsanə hesab edir.

6. Arximedin Sonu

Arximed Romalılar tərəfindən Sirakuzanın fəthi zamanı öldürüldü. Bir əfsanəyə görə, o, ölüm anında riyazi bir problem üzərində çalışırdı və ona yaxınlaşan romalı əsgərə "Mənim dairələrimə toxunma!" deyə bağırmışdır.

7. Riyaziyyat və Geometriya Tədqiqatları

Arximed riyaziyyat sahəsində də böyük işlər görmüşdür. O, dairənin çevrəsini və sahəsini hesablamış, π (pi) ədədinin dəqiq qiymətini müəyyənləşdirmiş və müasir integral hesabının əsaslarını qoymuşdur.

Arximedin kəşfləri və işləri əsrlər boyu elm adamlarını və mühəndisləri ilhamlandırmışdır. Onun işləri müasir elm və texnologiyanın inkişafına böyük töhfələr vermişdir.