13 okt
Plagiata son! “Tələbələrə elmi işlərdə praktik tapşırıqlar verilməlidir”
Ümumi orta müvəffəqiyyət göstəricisi (ÜOMG) yüksək olan son kurs tələbələri elmi iş yazaraq, müdafiə edirlər.
Lakin müşahidələr onu göstərir ki, tələbələrin bir qismi müəyyən məbləğ qarşılığında elmi işlərinin yazılmasını başqasına həvalə edirlər və düşünürlər ki, nəticə daha yüksək olacaq. Həmçinin, plagiatdan istifadə edənlərin sayı da heç də az deyil.
Əgər vəziyyət belədirsə, elmi işlərin yazılmasının tələbələr üçün nə əhəmiyyəti var?
Mövzu ilə bağlı AzEdu.az-a danışan təhsil eksperti Rafiq İsmayılov qeyd edib ki, tələbələr elmi işini başqasına yazdırmaqla karyeralarına zərbə vururlar:
“Tələbələr elə başa düşürlər ki, onların təhsil həyatı, gələcək fəaliyyətləri imtahanlardan keçərək yaxud elmi işlərini müdafiə edərək yekunlaşır. Onlar təhsil aldıqları müddətdə müxtəlif bilik və bacarıqlara yiyələnməlidirlər ki, həm iş tapmaqda, həm də iş tapdıqdan sonra çalışmaqda əziyyət çəkməsinlər. Pul verib diplom işini başqasına yazdırmaqla onlar hansı bilikləri əldə edəcəklər? Bu məsələ bir qədər insanların şüuru ilə bağlıdır. Onlar gələcəyi düşünmürlər. Fikirləşirlər ki, bakalavr diplomu aldıqdan sonra hər şey bitəcək. Hazırkı vəziyyətdə demək olar heç bir şirkət diploma, həmin şəxsin bakalavr olduğu müddətdə necə oxuduğuna baxmır. İş prosesində əsas bacarıqlar qiymətləndirilir. Ona gorə ilk növbədə onların şüurlarını format eləmək lazımdır ki, bu yolla uğur qazana bilməyəcəklərini anlasınlar”.
Həmsöhbətimiz plagiatla bağlı məsələyə də aydınlıq gətirib:
“Plagiatdan istifadə etmək biraz mənəviyyat məsələsidir. Başqasının intellektual əməyini, mülkiyyətini, ona aid olan fikir və düşüncələri necə oğurlamaq olar? Bu rəsmi olaraq oğurluqdur! Sözsüz ki, bu təhsildə ümumi bir bəladır. Plagiat məsləsi uzun müddətdir ki, mövcuddur. Amma hələ də həll yolu tapılmır.
Elmi işlərdə plagiatdan istifadə olunmaması üçün nəzəri deyil də, praktiki mövzuların verilməsi fikrinə münasibət bildirən ekspert qeyd edib ki, bu məsələni bütün ixtisaslarda tətbiq etmək mümkün deyil:
“Müasir dövrdə təhsil alanlara daha çox praktik tapşırıqlar vermək lazımdır. Belə tapşırıqlarda hansısa bacarıq nümayiş olunur. Belə olan halda onlar daha çox stilmullaşırlar və motivasiya əldə edirlər. Hər bir praktik tapşırıq müəyyən bir problemin həlli deməkdir. Burada hansısa bir mövzu nəzəri biliklərdən istifadə edilərək, praktik bacarıqlarla həll edilir. Nə plagiat ola bilər, nə də pul verib kiməsə yazdırmaq...Amma düşünmürəm ki, bu üsul bütün ixtisaslarda tətbiq oluna bilsin”.
Esmira Əliyeva
140
