Avropa Birliyi və Ona Daxil Olan Ölkələr
Avropa Birliyi (AB), II Dünya Müharibəsindən sonra Avropa ölkələrinin iqtisadi və siyasi əməkdaşlığı artırmaq məqsədilə yaratdığı unikal bir təşkilatdır. AB-nin məqsədi, üzv ölkələr arasında sülhü, sabitliyi və rifahı təmin etmək, vətəndaşlarına daha yüksək həyat səviyyəsi və daha geniş imkanlar təqdim etməkdir. Bu məqalədə, Avropa Birliyi və ona daxil olan ölkələr haqqında ətraflı məlumat verəcəyik.
Avropa Birliyinin Tarixi
Avropa Birliyinin əsası 1951-ci ildə Avropa Kömür və Polad Birliyi (AKPB) ilə qoyulmuşdur. AKPB altı qurucu üzv – Fransa, Almaniya, İtaliya, Belçika, Hollandiya və Lüksemburq arasında iqtisadi əməkdaşlığı təşviq etmək məqsədilə yaradılmışdır. 1957-ci ildə Roma Müqaviləsi imzalanaraq Avropa İqtisadi Birliyi (AİB) və Avropa Atom Enerjisi Birliyi (EURATOM) təsis edildi. Bu müqavilə ilə birlikdə, ticarət maneələri azaldılaraq, üzv ölkələr arasında iqtisadi əməkdaşlıq daha da genişləndirildi.
1993-cü ildə Maastricht Müqaviləsi ilə Avropa İttifaqı (AB) rəsmən yaradıldı. Bu müqavilə, üzv ölkələr arasında daha sıx siyasi və iqtisadi inteqrasiyanı nəzərdə tutan yeni bir mərhələni başlatdı. O vaxtdan bəri, AB-nin üzv ölkələri və təsir sahəsi genişlənmişdir.
Avropa Birliyinin Üzv Ölkələri
Hazırda Avropa Birliyi 27 üzv dövlətdən ibarətdir. Bu ölkələrdən hər biri, AB-nin dəyərlərinə və məqsədlərinə sadiqdir və müxtəlif sahələrdə əməkdaşlıq edir.
- Almaniya
- Avstriya
- Belçika
- Bolqarıstan
- Çexiya
- Danimarka
- Estoniya
- Finlandiya
- Fransa
- Hollandiya
- Xorvatiya
- İrlandiya
- İspaniya
- İsveç
- İtaliya
- Kipr
- Latviya
- Litva
- Lüksemburq
- Macarıstan
- Malta
- Polşa
- Portuqaliya
- Rumıniya
- Slovakiya
- Sloveniya
- Yunanıstan
Avropa Birliyinin Qurumları və İdarəetmə Sistemi
Avropa Birliyi, müxtəlif qurumlar vasitəsilə idarə olunur:
- Avropa Komissiyası: AB-nin icraedici orqanıdır və üzv ölkələrin maraqlarını təmsil edir. Komissiya, qanun layihələrini hazırlayır və icra edir.
- Avropa Parlamenti: AB vətəndaşları tərəfindən birbaşa seçilən qanunverici orqandır. Parlament, qanunların qəbulunda və AB-nin büdcəsinin təsdiqində iştirak edir.
- Avropa Şurası: Üzv ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının iştirakı ilə keçirilən zirvə görüşlərində AB-nin siyasi istiqamətini müəyyən edir.
- AB Şurası: Üzv ölkələrin nazirlərindən ibarət olan və qanun layihələrinin müzakirə və təsdiq edilməsi üçün məsul olan orqandır.
- Avropa Məhkəməsi: AB qanunlarının düzgün tətbiq olunmasını təmin edir və mübahisələri həll edir.
- Avropa Mərkəzi Bankı: Avro zonasının pul siyasətini idarə edir və avronun stabilliyini təmin edir.
Avropa Birliyinin Faydaları
Avropa Birliyinə üzv olmaq, üzv ölkələrə bir çox fayda təmin edir:
- Sərbəst Ticarət və İqtisadi İnkişaf: AB daxilində sərbəst ticarət və birgə bazar, üzv ölkələrin iqtisadi inkişafını təşviq edir. Ticarət maneələrinin aradan qaldırılması və sərbəst hərəkət edən mallar, xidmətlər, kapital və işçi qüvvəsi iqtisadi fəaliyyətləri artırır.
- Sülh və Sabitlik: AB, üzv ölkələr arasında sülhü və sabitliyi təmin edir. Üzv ölkələr arasında əməkdaşlıq və dialoq, münaqişələrin qarşısını alır və regional sabitliyi gücləndirir.
- Sosial və Regional İnkişaf: AB, üzv ölkələr arasında sosial və regional bərabərliyi təşviq edən proqramlar həyata keçirir. Bu proqramlar, iqtisadi cəhətdən zəif olan bölgələrin inkişafına dəstək verir.
- Hüquq və Ədalət: AB, üzv ölkələrin hüquq sistemlərini harmonizasiya edir və insan hüquqlarının qorunmasını təmin edir.
Avropa Birliyinin Qarşısında Dayanan Çətinliklər
AB, bir çox müvəffəqiyyətlər əldə etmiş olsa da, müxtəlif çətinliklərlə də üzləşir:
- Brexit: Böyük Britaniyanın AB-dən çıxması (Brexit), AB-nin birliyinə və gələcəyinə dair suallar yaratmışdır.
- Miqrasiya Böhranı: Suriyadakı müharibə və digər regional münaqişələr səbəbindən AB-ə yönələn miqrasiya axınları, üzv ölkələr arasında fərqli yanaşmaların ortaya çıxmasına səbəb olmuşdur.
- İqtisadi Bərabərsizlik: AB daxilində iqtisadi inkişaf səviyyələri arasında bərabərsizliklər mövcuddur və bu, bəzi üzv ölkələrin iqtisadi çətinliklər yaşamasına səbəb olur.
- İqlim Dəyişiklikləri: AB, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və ekoloji dayanıqlılığı təmin etmək üçün ciddi addımlar atmaq məcburiyyətindədir.
