28 sen
Ənənəvi sənətdən müasir yaradıcılığa-Keramika peşəsi
Keramika Peşəsi: Ənənəvi Sənətdən Müasir Yaradıcılığa
Keramika peşəsi əsrlər boyu mədəniyyətlərin inkişafında vacib rol oynamış, həm praktik, həm də bədii əsərlərin yaranmasında mühüm vasitə olmuşdur. Tarix boyu insanların gündəlik həyatında qab-qacaq, tikinti materialları və dekorativ əşyaların hazırlanmasında geniş istifadə edilən keramika, günümüzdə həm sənətkarlıq, həm də istehsal sahəsində əhəmiyyətli yer tutur. Bu yazıda keramika peşəsinin tarixi, texnologiyası və müasir dövrdəki rolu barədə geniş məlumat verəcəyik.
Keramikanın Qısa Tarixi
Keramika sənətinin yaranma tarixi təxminən 25 min il əvvələ gedib çıxır. İlk keramika məmulatları torpaqdan və ya gildən hazırlanaraq açıq havada və ya primitiv soba şəraitində bişirilirdi. Antik Yunanıstandan tutmuş Çin, Misir və Mesopotamiya mədəniyyətlərinə qədər keramika texnologiyası fərqli üsullarla inkişaf etmiş və bu əsərlər həm estetik, həm də funksional məqsədlər üçün istifadə edilmişdir.
Orta əsrlərdə və Renessans dövründə keramika sənəti yeni bir inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Bu dövrlərdə texniki yeniliklər, xüsusilə qlazura texnologiyasının tətbiqi, keramikaya həm estetik cəhətdən zənginlik, həm də davamlılıq qatmışdır.
Keramika Hazırlanma Prosesi
Keramika peşəsi həm yüksək səbr, həm də texniki bilik tələb edən bir işdir. Gildən məhsul yaratmaq və onun son mərhələyə qədər formalaşdırılması çox mərhələli bir prosesi əhatə edir. Bu proseslər aşağıdakı addımları əhatə edir:
1. Material Seçimi və Hazırlanması: Keramika üçün əsas material gildir. Fərqli növ gildən istifadə edərək müxtəlif tekstura və bərkliyə malik keramikalar əldə etmək mümkündür. Gil əvvəlcə təmizlənir və hava qabarcıqlarından azad edilir.
2. Formalaşdırma: Gilin formalaşdırılması ənənəvi üsullarla, o cümlədən əl işləri və ya döndərmə (potter’s wheel) üsulu ilə həyata keçirilir. Hazırlanan əsər əvvəlcə rütubətli vəziyyətdə formaya salınır.
3. Quruma: Formalaşdırılmış gil məhsulu havada və ya xüsusi quruducu yerlərdə qurudulur. Bu mərhələdə gil öz bərkliyini artırır və bişirmə üçün hazır olur.
4. Bişirmə: Qurumuş keramika sobada yüksək temperaturda bişirilir. Bu mərhələ məhsulun sərtləşməsinə və davamlı olmasına səbəb olur. Ənənəvi sobalarla yanaşı, müasir elektrik sobaları da keramika istehsalında geniş istifadə olunur.
5. Qlazur və Rəngləmə: Bişirilmədən sonra əsərlər qlazura örtülərək rənglənir. Qlazur keramikaya parlaq və davamlı bir səth verir. Fərqli kimyəvi tərkibə malik qlazurlar keramikaya fərqli rəng və tekstura qatır.
6. İkinci Bişirmə: Qlazura tətbiq edildikdən sonra məhsullar yenidən bişirilir. Bu, qlazurun keramikaya yapışmasını və onun uzunömürlü olmasını təmin edir.
Keramikanın Müasir Dövrdəki Rolu
Keramika sənəti və istehsalı müasir dövrdə də öz əhəmiyyətini saxlayır. Keçmişdə əsasən praktik əşyaların hazırlanması üçün istifadə edilən keramika, indi həm dekorativ sənət sahəsində, həm də sənaye sektorunda geniş istifadə olunur. Keramika artıq yalnız mətbəx qabları və tikinti materialları üçün deyil, həm də müasir interyer dizaynında, memarlıqda, hətta texnologiyada (məsələn, yüksək temperatura davamlı komponentlərdə) istifadə olunur.
Keramika Peşəsinin Gələcəyi
Keramika sənətinə maraq zaman keçdikcə azalmaq əvəzinə daha da artır. Müasir sənətkarlar keramikanı müxtəlif texnologiyalarla birləşdirərək, onun tətbiq sahələrini genişləndirir. Bununla yanaşı, keramika hazırlamaq üçün ekoloji dost materialların istifadəsi və enerjiyə qənaət edən texnologiyaların tətbiqi bu peşənin davamlı inkişafını təmin edir.
Keramika peşəsi əsrlər boyu davam edən bir sənətkarlıqdır və bu gün də həm ənənəvi, həm də müasir yaradıcılığın simvolu olaraq qalır. Bu sənətlə məşğul olmaq, insanlara həm estetik zövq verir, həm də gündəlik həyatda funksional məhsullar yaradır. Keramika sənəti texnologiya və sənayenin sürətli inkişafına baxmayaraq, əhəmiyyətini itirmir, əksinə, daha da zənginləşir və yenilənir.
68
